Overal in de wijk vestigen zich grotere en kleinere bedrijfjes, vooral in de Lisstraat en de Willebrordustraat. Veel loodsjes en souterrains doen dienst als werkplaats of opslagruimte. Een opvallende vestiging is bakkersfabriek De Standaard van Arie P. Versluijs aan het Willebrordusplein. Minstens zo in het oog springend is de melkinrichting en melksalon Aurore, op de hoek van het Willebrordusplein en de Bergweg.
Waar enkele jaren eerder nog de boerderij en melkinrichting van J.J. Maat stond, verrijst nu een modern pand. In de gevel herinnert een tegeltableau met de tekst van ouds de bootswoning, naast de naam van Aurore, aan de tijd dat hier nog water lag waarover platte boten bussen melk naar de boerderij van de familie Maat vervoerden.
De nieuwe melksalon is eigentijds en aantrekkelijk. Aan de Bergwegzijde ligt een kiezelterras met een paar ijzeren tafeltjes en klapstoelen, omgeven door een gietijzeren hekwerk. Voor kinderen is er een wip en een schommel. Doordeweeks eten bakkers, melkboeren en vertegenwoordigers er hun boterham, met een glas verse melk onder de acaciaboom op het terras. Op zondagen nemen gezinnen met kinderen de plek over en krijgt het terras een heel ander karakter.
De broodbezorgers van Arie P. Versluijs poseren voor broodfabriek "De Standaard" op het Willebrordusplein. Aan de Bergwegzijde is de melksalon van Aurore "van ouds de Bootswoning" gevestigd, inclusief terras waar een vers glas melk gedonken kan worden.
Aurore opent aan de Bergselaan, op de hoek met de Ackerdsijkstraat, een tweede melksalon – dit keer zonder terras. Nog meer melk is te vinden in de winkels van de R.M.I. (de Rotterdamse Melkinrichting), eveneens gevestigd aan de Bergweg en in de Rodenrijselaan. Die laatste straat ontwikkelt zich tot een soort verlengde winkelstraat, aansluitend op de Zwartjanstraat, waar al langer een groot winkelaanbod aanwezig is.
In de Rodenrijselaan vind je naast de R.M.I. onder meer slagers en groentehandelaren. Op de hoek met de Willebrordusstraat zit de winkel van J. van Zwet & Zonen, gespecialiseerd in boter en kaas. Daartegenover runt L. Dorsman een kruidenierszaak. Zijn bijzondere publiekstrekker is een telefooncel in de winkel. Een huistelefoon is in deze tijd nog zeldzaam, en met slechts een viercijferige reeks bestaat er bovendien maar een beperkt aantal aansluitingen op de centrale.
De Bergweg zelf verandert in de laatste jaren van een lommerijke landweg in een levendige straat vol winkels, bedrijven en cafés. De steile Heulbrug aan het begin van de Bergweg vormt geen hinderpaal meer sinds deze in 1910 is vervangen door een breder en minder steil exemplaar.
Wat de Bergweg echt onderscheidt, is de aanwezigheid van maar liefst twee ziekenhuizen en twee treinstations. Het gereformeerde Eudokiaziekenhuis en het gemeentelijke Bergwegziekenhuis bieden medische zorg in de directe omgeving. Daarnaast stoppen de treinen van de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorwegmaatschappij vier keer per dag bij halte Bergweg, op het spoorviaduct. Iets verderop ligt halte Hillegersberg, bij het beruchte “muizengaatje”.
vier foto's uit het Bergwegziekenhuis omstreeks 1910: de centrale ingang, jublilarissen in de bloemen gezet, de verpleegzaal en pauzerende verpleegsters in de binnentuin van het ziekenhuiscomplex.
Een bedrijf dat aan de Bergweg al snel naam maakt, is het verhuisbedrijf Schut. Tussen halte Bergweg en het Eudokiaziekenhuis huurt de familie een smalle strook grond en enkele bogen onder het spoorwegviaduct.
Ruim een eeuw later vertelt kleindochter Trudi over haar opa en die bijzondere plek:
‘Dat was eigenlijk een lange straat, ingeklemd tussen het Eudokiaziekenhuis en het spoor. Daar kon je nog wel wat stapelen. Die bogen hadden allemaal zolders. Circussen konden er ook terecht – kleine stukjes daarvan dan, want een heel circus paste er natuurlijk niet in. Er was ook een paardenstal van de verhuizerij, en daardoor konden er circusdieren worden ondergebracht. In de familie gaat nog altijd het wilde verhaal dat er leeuwenbotten onder de vloer moeten liggen.’
Haar opa blijkt een zwak te hebben voor circussen. ‘Hij zat altijd op zijn stoeltje aan de Bergweg, te wachten of hij vrachtjes kon oppakken en zo wat geld voor het gezin te verdienen. Dat lukte hem redelijk. Maar als er een circus langskwam, vertrok hij gewoon. Dan liet hij zijn vrouw en kinderen achter en ging hij met het circus mee.’
Toch weet Schut aan de Bergweg genoeg inkomsten te genereren. Adverteren doet hij niet en hoeft hij ook niet: de straat is druk genoeg om klanten rechtstreeks aan te spreken. Voor andere bedrijven in de nieuwe wijk – die níet aan de Bergweg liggen – ligt dat anders. Zij adverteren wel, vaak met creatieve omschrijvingen om hun locatie duidelijk te maken: “3e zijstraat van de Rodenrijselaan a/d Bergweg”, “Rotterdamsch Insulinde”, of “Het nieuwste noorden”.
Langzaam maar zeker groeit die laatste aanduiding uit tot een officiële naam. De gemeenteraad gebruikt in haar verslagen steeds vaker de term “Het Nieuwe Noorden”, en al snel neemt de volksmond die over. Er bestond immers al langer een “het Noorden” – het gebied tussen de Rotte en de Bergweg. Vanaf nu heet dat het Oude Noorden. Alles aan de overzijde van de Bergweg wordt vanzelf het Nieuwe Noorden.
Reactie plaatsen
Reacties
Onlangs heb ik op een zolder in Hillegersberg een glazenfles gevonden van de Rotterdamse melkinrichting Aurore.
Ik vermoed dat-ie uit de jaren dertig stamt.
Op heel het internet kan ik geen tweede exemplaar vinden.
Misschien interessant om een foto ervan op jullie site te plaatsen, bij het artikel over deze melkinrichting?
Met vriendelijke groet,
Marcel Hendriks